“`html
Milliyet.com.tr/ÖZEL Son zamanlarda artan kira bedelleri, hükümetin dikkatini çekti. 2025 itibarıyla kiralık konutlardaki fiyat artışının ivmesi artarken, bu durum hizmet enflasyonu üzerinde de önemli bir etki yaratıyor. Yaz mevsiminin de gelmesiyle birlikte, taşınma heyecanı arttı. Ev değiştirenler, tayin olanlar ve yeni okul kayıtları sebebiyle yeni bir eve ihtiyaç duyanlar, arayışlarını hızlandırdı.
HÜKÜMETTEN İSTANBUL İÇİN YENİ KİRA ADIMI
Bu süreçte, hükümet İstanbul özelinde kiralık konutlara yönelik yeni bir adım attı. Geçtiğimiz günlerde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İstanbul’daki kira artışlarını çözmek için kiralık konut projeleri geliştireceklerini duyurdu.
TOKİ İLE YENİ KİRALIK KONUT PROJELERİ
İstanbul’da TOKİ aracılığıyla kiralık sosyal konut projeleri başlatılacağını ifade eden Bakan Kurum, “Anadolu ve Avrupa Yakası’nda kiralık konut inşa ederek, kentsel dönüşüme katkı sağlamayı ve İstanbul’daki kira artışlarını dengelemeyi amaçlıyoruz” dedi.
‘PROJENİN BİR BÖLÜMÜ KİRALIK KONUTLARA AYRILACAK’
Peki, TOKİ’nin kiralık konut projesi nasıl işleyecek? Başvuruda aranan koşullar neler olacak? TOKİ’nin bu projelerinin kira fiyatlarına bir etkisi olacak mı? Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, milliyet.com.tr’ye şunları belirtti: “Son zamanlardaki kira talepleri, hükümetin bir takım önlemler almasına yol açtı. Kiralık konut stoku önemli bir konu. Kentsel dönüşüm yaparken, bölgedeki nüfusu başka bir yerde kiralık olarak ikamet ettirmek zorunda kalıyoruz; zaten ihtiyaç duyulan bir alan var. Hükümetin sosyal konut projelerinin bir kısmını kiralık olarak değerlendireceğini düşünüyorum.”
‘KİŞİSEL GELİR DÜZEYLERİ GÖZDEN GEÇİRİLECEK’
Kiralık dairelerin verileceği kişilerin sosyal imkanları ve gelir düzeyleri mutlaka göz önünde bulundurulacaktır. Yurtdışındaki benzer uygulamalarda olduğu gibi, hanelerdeki nüfus ihtiyaçları doğrultusunda oda sayısı ve metrekare ölçüleri dikkate alınarak bu model uygulanacaktır. Çeşitli belediyeler, ihtiyaç sahibi bireylere bu tür konutları kiralamaktadır. Gelir seviyeleri yükseldikçe, bu daireler boşaltılacak ve yerine başka kişiler yerleştirilecektir.
‘İSTANBUL’DA GÜÇLÜ BİR İHTİYAÇ VAR’
Kira enflasyonunu dengelemek adına özellikle büyük şehirlerde önemli adımlar atılması şart. Ülkemizde yaklaşık 7 milyon kiracı bulunmaktadır. İstanbul gibi büyük metropollerde kiralık konut arzı sağlıklı bir şekilde artırılmazsa, kira fiyatlarında daha büyük artışlar görülecektir.
‘DEVLET CİDDİ BİR PROJELENDİRME YAPTI’
Devlet bugüne kadar daha çok konut edinimi üzerine odaklandı. Şu anki konut sahipliği oranı yüzde 56-57 civarındadır. Şimdiye kadar bir milyondan fazla konut, insanlara ev sahibi olma amacıyla dağıtılmıştır. Uygun ödeme planları ile bu projeler gerçekleştirilmiştir.
Örneğin, bazı bölgelerde TOKİ’den ev satın alan kişilerin mülkleri, ödedikleri taksitlerin çok üzerindedir. Örnek vermek gerekirse, 600-700 TL taksit ödeyen bir kişinin evinin değeri 6-7 milyon TL olmuştur. Devlet bu alanda önemli çalışmalar gerçekleştirmiştir.
‘KİRALIK KONUT PROJESİ KISA SÜREDE DEVREYE ALINACAK’
Kiralık konut projelerinin uygulamaya geçirilmesi hızlı olmayacaktır. Daha önceden kura çekilen 250 bin konutun inşaatları henüz başlamamıştır. Bu yıl sonunda belirlenecek konut sayısı muhtemelen 250 bin ile 300 bin arasında olacaktır; bunların bir kısmı kiralık olarak ayrılabilecektir.
‘YOĞUN TALEP BEKLENİYOR’
Yeni sosyal konut projesi için bu yılın sonuna doğru başvurular alınması planlanıyor. Ekim-kasım aylarında proje oluştuğu takdirde, yoğun bir başvuru olması bekleniyor. 250 bin konut için belki 5 milyon başvuru yapılacaktır. Uygulamanın hayata geçmesi en az üç yılı bulacaktır. Orta vadede kira enflasyonunu etkileyeceğini düşünmüyorum. Bu uzun bir süreçtir.
‘DEVLET YENİ FİNANSMAN YÖNTEMLERİ GEREKİYOR’
Devlet, kiralık konut bilgilerini bir kira sertifikası sistemine dönüştürerek finansman yaratabilir. Ancak tarafların, ardında bir taşınmaz satışı olduğunda finansal imkanları zayıflayabilir. Kura ile belirlenecek kişiler şanslı olacaktır; ancak,
bu kişilerin ekonomik durumları ileride daha iyi hale gelebilir. Böyle durumlarda hakkaniyet anlayışının zarar görebileceğini düşünüyorum.
PROJE FİYATLARI DÜŞÜRECEK Mİ?
Yapılacak konutların kiraya olan talebi karşılaması beklenmese de, sosyal devlet anlayışı çerçevesinde düşük gelirli vatandaşların ihtiyaçlarını karşılayabilir. Ülkede 7 milyon kiracının bulunduğu gerçeğinde, 250 bin konut yaparak kiralık olarak sunsanız bile, kira fiyatlarını düşürmek pek mümkün olmayacaktır. Evlenen çiftlerin kira talepleri 550-600 bin, boşananların ise 180-190 bin civarındadır.
TOKİ’İN KİRALIK KONUTLARI PAZARDAN DAHA UYGUN OLACAK MI?
Kiraya verilecek konutların, piyasa ortalamasından daha makul fiyatlarla kiraya verilmesi bekleniyor. Bu süreç, gerek sertifika gerekse gayrimenkul yatırım fonları üzerinden değerlendirilecektir. Fonlara yatırım yapanlar, belirli bir getiriyi arzu edebilir. Kira geliri açısından, global gayrimenkul piyasasında var olan fonların benzerlerini etkili bir şekilde uygulamak mümkündür. Devlet, kira artışları ile ilgili belirli inisiyatiflerde bulunabilir. Umarım düzenleme, gelir düzeyi düşük olan kişilere yöneliktir ve şehir dışındaki alanlarda yapılır. Bu konutların tamamen ücretsiz verilmesi beklenmemelidir.
KİRALIK DAİRELER NASIL OLACAK?
Yapılacak kiralık dairelerin piyasa standartlarına göre uygun oranlarla olması hedefleniyor. Projenin hayata geçirilmesi ise zaman alacak. Bu dairelerde kira sözleşmesi, kabul şartlarına göre belirli aralıklarla gözden geçirilecektir. Örneğin, her aileye 3+1 daire verilmez; yeni evli bir çifte 1+1, 1-2 çocuğu olan bir aileye 2+1 daire verilmesi, çocuk sayısına göre belirlenecektir.
“`
